Święty Hieronim: życie, dzieła, duchowość, dzieła sztuki

Życiorys świętego Hieronima ze Strydonu

Hieronim (Hieronymus) urodził się około roku 347 w Strydonie w Dalmacji, w zamożnej rodzinie chrześcijańskiej. Otrzymał solidne wykształcenie w literaturze i teologii, a także został wysłany do Rzymu, aby je pogłębiać.

W roku 365, mając 19 lat, Hieronim przyjmuje chrzest, pragnąc całkowicie oddać się Bogu i prowadzić życie konsekrowane. W poszukiwaniu swojego powołania zwraca się ku życiu w ascezie i udaje się jako pustelnik na pustynię Chalkis w Syrii. Następnie przenosi się do Antiochii, gdzie poświęca się egzegezie i uczy się greki oraz hebrajskiego. Zostaje wyświęcony na kapłana i rozpoczyna tłumaczenie ksiąg biblijnych. Jego życie w samotności i medytacji Pisma Świętego pogłębia jego wrażliwość duchową.

Podczas pobytu w Konstantynopolu poznaje egzegezę Orygenesa i zostaje uczniem św. Grzegorza z Nazjanzu. Po powrocie do Rzymu w 382 r. zostaje sekretarzem i doradcą papieża Damazego, który powierza mu zadanie opracowania oficjalnego łacińskiego tekstu Biblii. Wokół Hieronima gromadzi się grupa zamożnych chrześcijanek, dla których staje się kierownikiem duchowym. Po śmierci papieża Damazego Hieronim ponownie udaje się do Palestyny i tam się osiedla w 386 roku. W Betlejem zakłada dwa klasztory oraz hospicjum.

Przez ostatnie trzydzieści lat życia Hieronim prowadzi w klasztorze intensywną działalność intelektualną. Tłumaczy Biblię na łacinę i pisze komentarze do Starego i Nowego Testamentu. Oprócz tego Hieronim wykazuje gorliwy zapał apostolski: broni wiary przed herezjami, zachęca swoich współbraci do dążenia do doskonałości, przyjmuje pielgrzymów i uczy młodych kultury chrześcijańskiej.

Umiera w swojej celi, nieopodal Groty Narodzenia Pańskiego, 30 września roku 419 lub 420. W 1298 r. papież Bonifacy VIII ogłasza go doktorem Kościoła. Święty Hieronim jest jednym z czterech Ojców Kościoła łacińskiego obok św. Augustyna z Hippony, św. Ambrożego z Mediolanu oraz św. Grzegorza Wielkiego.

Święty Hieronim jest wspominany 30 września i jest patronem tłumaczy.

Poznaj innych Doktorów Kościoła: św. Bazyli, św. Jan Chryzostom, św. Bonawentura, św. Tomasz z Akwinu, itd.

Dzieła świętego Hieronima

Najważniejszym dziełem Hieronima jest jego przekład Biblii. Dzięki swojej szerokiej wiedzy literackiej i znajomości hebrajskiego oraz greki był w stanie przetłumaczyć Nowy Testament, Psalmy i dużą część Starego Testamentu. Wykonał tę pracę z wielką precyzją, dbając nawet o oddanie kolejności słów. Jego tłumaczenie, od XIII wieku znane jako Wulgata, zostaje ogłoszone tekstem kanonicznym przez Sobór Trydencki (1545–1563). Po najnowszej rewizji Wulgata pozostaje oficjalnym tekstem łacińskim Kościoła.

Święty Hieronim napisał także liczne komentarze do ksiąg biblijnych, starając się przekazać czytelnikom możliwe interpretacje, otwarte na konfrontację z innymi opiniami.

W roku 392 napisał De viris illustribus, w którym przedstawił biografie ponad stu pisarzy chrześcijańskich, ukazując znaczenie literatury chrześcijańskiej. Napisał również wiele żywotów mnichów.

Jego Epistolarium jest arcydziełem literatury łacińskiej - Hieronim jawi się w nim jako kierownik duchowy.

Święty Hieronim także był tłumaczem rozmaitych dzieł autorów greckich.

Duchowość i cytaty świętego Hieronima

Papież Benedykt XVI poświęcił Hieronimowi dwie wyjątkowe katechezy, w których ukazał duchowość tego wielkiego Ojca Kościoła.

Pismo Święte

Duchowość Hieronima koncentruje się całkowicie na Piśmie Świętym, którego był niezrównanym mistrzem. Wzywał on, aby kochać Słowo Boże przekazane w Piśmie Świętym. Hieronim powiedział, że: „Nieznajomość Pisma Świętego jest nieznajomością Chrystusa”. Wyjaśnia, że przez Słowo Boże sam Bóg przemawia do każdego człowieka. Podkreśla też, że Słowo to jest ponadczasowe, jest Słowem Życia Wiecznego. Przypominał on: „Uczmy się na ziemi prawd, których istota trwać będzie również w niebie”. Hieronim żył w radości i zażyłości z Pismem Świętym: „Czyż nie wydaje ci się, że mieszkasz - już tu, na ziemi - w Królestwie Niebieskim, kiedy żyjesz pośród tych tekstów, kiedy je rozważasz, gdy nie znasz ani nie pragniesz niczego innego?”

Święty Hieronim - ojciec duchowy

Święty Hieronim przekazał także cenne nauki duchowe. Aby iść drogą do Boga, przypomina o konieczności stałej czujności, umartwienia, unikania lenistwa i nade wszystko posłuszeństwa Bogu.

Święty Hieronim - mistrz pedagogiki

Hieronim troszczył się o formację dusz, które uważał za „bardzo drogocenne kamienie w oczach Boga”. Podkreślał znaczenie spokojnego, czystego środowiska dla wychowania, a także potrzebę chronienia dzieci przed okazjami do grzechu i złymi relacjami. Zachęcał rodziców, aby byli pierwszymi nauczycielami i przypominał o wadze bycia dobrymi wzorcami..

Modlitwa do świętego Hieronima

"Święty Hieronimie, Doktorze Kościoła i strażniku czystości wiary,

który jako pierwszy obdarowałeś Kościół

jednolitym tłumaczeniem Biblii z języków oryginalnych,

wspomóż nas we właściwym rozważaniu Słowa Bożego.

Poprowadź nas drogą medytacji biblijnej,

abyśmy w Piśmie dostrzegli głębię Bożej Mądrości i miłość

z jaką Bóg przemawia do Swoich dzieci.

Wyproś nam u Ducha Świętego

dar odnalezienia na kartach Biblii naszego Pana Jezusa w Jego Słowie,

ukochania tego Słowa i łaskę życia Nim każdego dnia.

Niech Twoja opieka zaowocuje naszym wzrastaniem w wierze,

miłością do Słowa i wiernością we wprowadzaniu Go w życie.

Przez Chrystusa Pana naszego. Amen."

Najbardziej znane przedstawienia św. Hieronima w malarstwie

Święty Hieronim, podobnie jak inni święci pustelnicy, był preferowanym tematem malarstwa renesansowego. Przedstawiano go zwykle z charakterystykami pustelnika: jako półnagiego, brodatego pustelnika. Niekiedy też reprezentowany był w purpurowym płaszczu i z kapeluszem kardynalskim. W ikonografii towarzyszą mu różne elementy przypisywane do szczególnych wydarzeń jego życia: lew, czaszka i księga. Do najsłynniejszych dzieł należą:

• Święty Hieronim w pracowni, Van Eyck (1435)
• Święty Hieronim na pustyni, Andrea Mantegna (1451)
• Ostatnia komunia świętego Hieronima, Sandro Botticelli (1495)
• Święty Hieronim pokutujący, Albrecht Durer (1496)
• Święty Hieronim modlący się, Hieronim Bosch (1505)
• Święty Hieronim pokutujący, Lorenzo Lotto (1506)
• Święty Hieronim w pokucie, Tycjan (1575)
• Święty Hieronim piszący, Caravaggio (1606)