Święty Jan Chrzciciel jest ważną postacią Nowego Testamentu. Podobnie jak w przypadku wielu innych postaci biblijnych, jego narodziny są cudem. Ewangelia świętego Łukasza relacjonuje wydarzenia, które towarzyszyły przyjściu na świat Chrystusa, między innymi narodziny Jana Chrzciciela, poprzednika oraz kuzyna Jezusa. Jan Chrzciciel jest synem Zachariasza, kapłana świątyni jerozolimskiej i Elżbiety, kuzynki Najświętszej Maryi Panny. Matka świętej Elżbiety to starsza siostra świętej Anny. Zachariasz i Elżbieta są w podeszłym wieku i nie mają dzieci, ponieważ kobieta jest bezpłodna. Pewnego dnia, kiedy to Zachariasz ma złożyć dary w świątyni, ukazuje mu się Anioł Gabriel i zwiastuje rychłe narodziny syna Jana: „i już w łonie matki napełniony będzie Duchem Świętym. Wielu spośród synów Izraela nawróci do Pana, Boga ich; on sam pójdzie przed Nim w duchu i mocy Eliasza” (Łk 1, 5-25). Zachariaszowi ciężko jest uwierzyć w tę nowinę i aż oniemieje z wrażenia, jednak Elżbieta rzeczywiście jest w ciąży.
Sześć miesięcy później, anioł Gabriel zwiastuje Najświętszej Maryi Pannie, że zostanie matką Zbawiciela. Podczas tej wizyty, archanioł objawia jej również ciążę Elżbiety. Maryja od razu udaje się do kuzynki, by jej pomóc i wspólnie radować się cudami Pana. Kiedy Maryja, będąca w ciąży z Jezusem, spotyka Elżbietę, woła: „Oto, skoro głos Twego pozdrowienia zabrzmiał w moich uszach, poruszyło się z radości dzieciątko w moim łonie”. Tydzień po narodzinach, podczas obrzezania, Elżbieta oznajmia, że chłopiec nazywał się będzie Jan, czyli „Bóg jest łaskawy”. Wtedy Zachariasz odzyskuje głos i woła „Jan będzie mu na imię”. Przepełniony Duchem Świętym wygłasza słynną Pieśń Zachariasza.
W dalszej części Ewangelii dorosły Jan Chrzciciel żyje w pustyni Judzkiej, odziany w skórę wielbłąda, żywi się szarańczą i dzikim miodem. Jak ogłasza bliskie nadejście Chrystusa. Jego przemówienia przyciągają tłumy. Chrzci w rzece Jordan. Chrzest nawrócenia ma na celu odpuszczenie grzechów. Chociaż Jezus jest synem samego Boga, przychodzi, aby przyjąć chrzest od Jana. Zebrany wokół tłum widzi wtedy Ducha Świętego zstępującego na Jezusa i słyszy głos Boga Ojca: „Tyś jest mój Syn umiłowany, w Tobie mam upodobanie”. Jezus mówi o Janie: „Zaprawdę powiadam wam: Między narodzonymi z niewiast nie powstał większy od Jana Chrzciciela”.
Jan nie waha się potępić zachowania Heroda. Zwłaszcza tego, że wziął za żonę Herodiadę, żonę własnego brata, Filipa. Herod zamyka Jana i Herodiadę. Kobieta ma tylko jeden cel, zabić Chrzciciela. Okazja nadarza się ku temu w dniu, kiedy Salome, córka Herodiady tańczy dla Heroda i jego towarzyszy. Występ tak bardzo przypada mu do gustu, że proponuje dać jej co tylko zechce. Poprosiwszy matkę o radę, Salome prosi by przyniesiono jej głowę Jana Chrzciciela na tacy. Herod wysyła więc Jana na ścięcie do więzienia i ofiaruje jego głowę młodej dziewczynie, która następnie zanosi ją swojej matce. Uczniowie Jana przychodzą, by poprosić o jego ciało w celu pochówku.
Kościół obchodzi uroczystość Narodzenia świętego Jana Chrzciciela 24. czerwca, trzy miesiące po Zwiastowaniu (Elżbieta była wtedy w szóstym miesiącu ciąży). Kościół obchodzi również męczeństwo świętego Jana Chrzciciela 29 sierpnia, ten dzień jest świętem narodowym Quebecu. Jan Chrzciciel jest patronem francuskich Kanadyjczyków.
Odkryj żywoty innych świętych żyjących w tym samym czasie co Jezus Chrystus: święta Maria Magdalena, święty Jan, święty Mateusz, etc.
W religii chrześcijańskiej Jan Chrzciciel zajmuje bardzo istotne miejsce. Jest poprzednikiem Jezusa Chrystusa. To jego zapowiada prorok Izajasz: „Początek Ewangelii o Jezusie Chrystusie, Synu Bożym. Jak jest napisane u proroka Izajasza: Oto Ja posyłam wysłańca mego przed Tobą; on przygotuje drogę Twoją. Głos wołającego na pustyni: Przygotujcie drogę Panu, Dla Niego prostujcie ścieżki!”. Tym samym, Jan Chrzciciel jest ostatnim prorokiem poprzedzającym nadejście Chrystusa i przygotowuje serca wiernych na przyjęcie go. Kiedy udaje mu się dopełnić tej misji, a Jezus jest już znany, Jan raduje się: „Ta zaś moja radość doszła do szczytu. Potrzeba, by On wzrastał, a ja się umniejszał. Kto przychodzi z wysoka, panuje nad wszystkimi, a kto z ziemi pochodzi, należy do ziemi i po ziemsku przemawia. Kto z nieba pochodzi, Ten jest ponad wszystkim”.
Święty Augustyn, w „Kazaniu o narodzinach Jana Chrzciciela” wyjaśnia szczególne miejsce, jakie zajmuje: „Jan narodził się ze starej, niepłodnej kobiety. Jest ostatnim z Proroków. Chrystus narodził się z młodej dziewicy. To on jest przyszłością Boga. Narodziny Jana wzbudzają niedowierzanie, jego ojciec aż staje się niemy. Maryja wierzy w narodziny Chrystusa i rodzi go z wiary”.
O błogosławiony Janie, który ochrzciłeś Syna Bożego,
zostałeś napełniony Duchem Świętym jeszcze zanim przyszedłeś na świat.
Rozpoznałeś Boga, zanim poznał go świat.
Rozpoznałeś Matkę twego Boga, zanim twoja matka ją pozdrowiła.
Przyjacielu Boga, wstawiaj się za nami. Amen.
Malarstwo. Jan Chrzciciel jest lubionym tematem malarzy. Do najsłynniejszych obrazów go przedstawiających należą dzieła Caravaggia i Leonarda da Vinci. Święty Jan Chrzciciel jest ogólnie przedstawiany jako pustelnik, ubrany w zwierzęcą skórę. Jego atrybutami są krzyż i baranek.
Muzyka. Hymn do świętego Jana Chrzciciela, rozpoczynający się słowami Ut queant laxis został napisany w IX wieku przez poetę Paula Diacre. To pierwsza zwrotka tego utworu została wykorzystana w XI wieku przez Gui d’Arezzo do nadania nutom ich nazw.