Bazyli przychodzi na świat w 330 roku w Cezarei Kapadockiej, na terenie współczesnej Turcji, w rodzinie praktykujących chrześcijan. To od nich uczy się wiary. Wśród jego najbliższych są i inni święci: jego brat, Grzegorz z Nyssy również zostanie „Ojcem Kapadockim”, a jego siostrą jest święta Makryna Młodsza. Pomimo tego, Bazyli zostaje ochrzczony dopiero w wieku 25 lat. Studiuje najpierw w Cezarei, a potem w Konstantynopolu i Atenach. To tam poznaje i zaprzyjaźnia się z przyszłym Grzegorzem z Nazjanzu, który tak jak on, pochodzi z Kapadocji. Około 356 roku, Bazyli powraca do swojego rodzinnego miasta, gdzie zostaje retorem. Jednak dość szybko zaczyna mu doskwierać brak satysfakcji związany z tym wyborem i postanawia zmienić ścieżkę życiową i poświęcić się Bogu. Sam mówi: „Pewnego dnia, jakby budząc się z głębokiego snu, zwróciłem się ku cudownemu światłu prawdy Ewangelii… i zapłakałem nad moim nędznym życiem”. Odtąd Bazyli prowadzi życie przepełnione modlitwą i słucha Słowa Bożego. Zafascynowany ascezą, wyrusza na podróż przez Syrię, Egipt, Palestynę i Mezopotamię, by spotkać z tamtejszych mnichów. Po powrocie oddala się, by żyć w samotności i pokutować. Zyskuje wielu uczniów, dla których zakłada klasztory.
W 364 roku biskup Cezarei, Euzebiusz, zauważa, że Bazyli świetnie radzi sobie z administracją założonego przez siebie zakonu. Ponieważ potrzebuje dobrych księży, namawia go do przyjęcia święcenia kapłańskiego. W 370 roku to Bazyli zostaje biskupem Cezarei i pełni tę funkcję przez następnych osiem lat, walcząc z powszechną w tamtych czasach herezją. Głęboko poruszony losem ubogich i chorych, zakłada hospicja i szpitale. Biskup Bazyli działa na rzecz zbliżenia kościołów Wschodnich i Zachodnich. Równolegle prowadzi intensywną działalność teologiczną i literacką. Żyjąc w bólu i ascezie, Bazyli umiera 1 stycznia 379 roku w wieku niespełna 50 lat.
Święty Bazyli zostaje ogłoszony Doktorem Kościoła w 1568 roku przez papieża Piusa V. Jest obiektem ważnego kultu w Kościele Zachodnim, a jego święto przypada na 2 stycznia. Kościół Wschodni uznaje go za jednego z największych doktorów ekumenicznych. W liturgii bizantyjskiej jest określany jako „światło Kościoła” i nazywany „wielkim” ze względu na swoją doktrynę i mądrość. Święty Bazyli jest patronem Kapadocji, administracji szpitalnej, reformatorów i zakonu bazylianów. Jest też świętym patronem Rosji. To jemu poświęcona jest słynna katedra wstawiennictwa Najświętszej Bogurodzicy, zwana również katedrą świętego Wasyla na Placu Czerwonym w Moskwie.
Odkryj historię innych świętych Ojców Kościoła, takich jak święty Grzegorz z Nazjanzu czy świętego Augustyna.
Święty Bazyli jest wielkim teologiem i ojcem duchowym. Jest znany za swój wkład w rozwój teologii świętej Trójcy, który był odpowiedzią dla tych, którzy nie uznali boskości Ducha Świętego. Święty Bazyli podkreśla, że Duch Święty także jest Bogiem i należy go czcić na równi z Bogiem Ojcem i Synem.
Święty Bazyli był szczególnie doceniany przez współczesnych za literacki kunszt swoich dział i klarowność wypowiedzi. Talent mówcy zapewnił mu szeroką publiczność jeszcze za życia. Bazyli Wielki, mimo bycia wymagającym autorem, pozostawił po sobie pisma niezwykłej wartości. Wśród najważniejszych z nich wyróżniamy:
Święty Bazyli wywarł ogromny wpływ w wielu dziedzinach: