W spisanej w IV wieku relacji o życiu i męce św. Łucji przeplatają się, jak to często bywa w przypadku pierwszych męczenników, fakty prawdziwe i legendarne. Historia św. Łucji zapisana w Martyrologium Rzymskim brzmi następująco.
Łucja urodziła się w zamożnej rodzinie szlacheckiej w Syrakuzach na Sycylii w III wieku. Jej imię pochodzi od lux, co po łacinie oznacza światło. Jako młoda dziewczyna przybyła ze swoją matką Eutychią, aby modlić się przy grobie św. Agaty w Katanii, aby uzyskać uzdrowienie dla swojej matki, która cierpiała na nieuleczalny upływ krwi. Zasypiając w sanktuarium, dziewczynka miała sen, w którym ukazała się jej św. Agata i powiedziała: "Łucjo, siostro moja, po co pytasz mnie o to, co twoja wiara zdołała sama uzyskać? Twoja matka jest uzdrowiona. Wkrótce staniesz się chwałą Syrakuz, jak ja jestem chwałą Katanii". W podzięce za uzdrowienie matki Łucja ślubowała pozostać dziewicą i szybko pozbyła się swojej biżuterii i dobytku. W efekcie narzeczony doniósł na nią, że jest chrześcijanką.
Dziewczyna została przyprowadzona przed namiestnika, który poprosił ją o złożenie ofiary bogom. Odmówiła i mimo gróźb pozostała nieugięta. Kaci przyszli i pochwycili ją, ale Łucja była nie do ruszenia jak blok kamienny. Próbowali ciągnąć ją linami, zaprzęgali woły, ale nic nie mogło sprawić, by się ruszyła. Relacjonowany został dialog między Łucją a zdenerwowanym gubernatorem:
"- Jakich złych zaklęć używasz?
- Nie używam zaklęć, lecz moc Boża jest ze mną.
- Jak ty, marna kobieta, możesz zatriumfować nad tysiącem mężczyzn?
- Przyprowadź dziesięć tysięcy, nie mogą walczyć z Bogiem".
Łucja została więc wydana na mękę: oblana olejem, smołą i żywicą i podpalona, ale płomień jej nie dosięgnął. Łucja zginęła ostatecznie od miecza w 305 roku. Było to w czasie prześladowań za cesarza Dioklecjana.
Odkryj niesamowite historie innych wczesnochrześcijańskich męczenników, w tym św. Barbary. Poznaj także wiele wyjątkowych żywotów świętych.
Łucja została ogłoszona dziewicą i męczennicą. Jej święto obchodzone jest 13 grudnia. Jej imię jest częścią kanonu Mszy Świętej, litanii świętych i litanii za konających. Relikwie św. Łucji były najpierw czczone w Syrakuzach, potem przewiezione do Konstantynopola, a w końcu do Wenecji, gdzie spoczywają do dziś.
Święta Łucja przedstawiona jest na mozaikach bazyliki Sant’Apollinare Nuovo w Rawennie wraz z innymi dziewicami i męczennicami: Agatą, Agnieszką, Cecylią, Anastazją, Felicytą i Perpetuą, które są również wymieniane w modlitwie eucharystycznej.
Święta Łucja jest patronką niewidomych, okulistów i optyków. W rzeczywistości około XIV wieku, ze względu na jej imię, które przywołuje światło, niedowidzący zaczęli prosić o jej wstawiennictwo, aby odzyskać wzrok. To właśnie w tym czasie pojawiły się pierwsze wizerunki Świętej Łucji przedstawiające ją niosąc tacę z oczami.
W Skandynawii, zwłaszcza w Szwecji, ale także w Finlandii, święto światła obchodzono około 13 grudnia. W tych krajach skandynawskich panują długie zimowe noce i w tym czasie dni zaczynają się wydłużać. Ponieważ imię Łucji zawsze kojarzyło się ze światłem, chrześcijańskie święto św. Łucji zastąpiło dawne pogańskie święto. Z tej okazji młode dziewczyny robią procesję, ubrane w białe sukienki, trzymając w rękach świecę i nosząc koronę światła. Na czele orszaku idzie jedna z dziewcząt, uosabiająca "Łucję". We wszystkich domach obchodzi się święto św. Łucji, przygotowując małe ciasteczka w kształcie gwiazdek.
We Włoszech i na Korsyce dzień św. Łucji obchodzony jest również z procesją z pochodniami.
Święta Łucja proszona o wstawiennictwo w przypadku problemów z oczami i krwotoków lub utraty krwi, a od IV wieku jej wstawiennictwo było uznawane za tak potężne, że ludzie z całego świata przybywali, aby ją czcić.
Boże, Stwórco i Odkupicielu, wysłuchaj z miłosierdziem naszych modlitw, gdy czcimy Twoją sługę, św. Łucję, za oświeconą wiarę, którą jej dałeś.
Zwiększaj i zachowuj to samo światło w naszych duszach, abyśmy mogli unikać zła, czynić dobro i odrzucać przede wszystkim zaślepienie i ciemność grzechu.
Ufając w Twoją dobroć, Panie, pokornie błagamy Cię za wstawiennictwem Twojej służebnicy, świętej Łucji, abyś otworzył nasze oczy na światło, abyśmy Cię czcili i chwalili; dla zbawienia naszych dusz na tym świecie; abyśmy mogli cieszyć się wieczną światłością z Barankiem Bożym w raju.
Święta Łucjo, dziewico i męczennico, wysłuchaj naszych modlitw i uzyskaj dla nas łaskę o którą prosimy. Amen
Święta Łucjo, Ty w godzinie próby wolałaś, aby pozbawiono Cię oczu zamiast wyprzeć się Chrystusa i zgubić swoją duszę. Ale Bóg w cudowny sposób Ci je przywrócił jako nagrodę za Twoje męstwo i niewzruszoną wiarę i ustanowił Cię patronką w chorobach oczu ;
O wspaniała święta Łucjo, proszę Cię, byś chroniła mój wzrok i przywróciła zdrowie moim oczom. Pomóż mi, proszę, zachować zdolność widzenia, aby moje źrenice mogły podziwiać piękno stworzenia, blask słońca, kolory kwiatów i uśmiech dzieci.
Zachowaj od skazy również oczy mojej duszy, moją wiarę, która prowadzi mnie do Boga, pozwala mi Go poznawać, rozumieć Jego naukę, dostrzegać Jego miłość do mnie.
I spraw, abym nigdy nie zboczył(a) ze ścieżki, która wiedzie tam, gdzie Ty, święta Łucjo, przebywasz w otoczeniu aniołów i innych świętych. Święta Łucjo, stój na straży moich oczu i mojej wiary. Amen.