Jan z Antiochii przychodzi na świat około 349 roku na terenie obecnej Turcji. Bardzo wcześnie osierocony przez ojca, chłopiec dorasta wychowywany przez głęboko wierzącą matkę. Studiuje filozofię i retorykę, szybko staje się największym mówcą swojej epoki. Ze względu na swoją niezwykłą elokwencję, zostaje mianowany Chryzostomem, czyli „złotoustym”.
Jan zostaje ochrzczony w 368 roku i tym samym wchodzi do życia kościelnego jako „lektor”. Wraz z innymi młodymi ludźmi, uczęszcza do seminarium w Antiochii, gdzie uczy się pod kierunkiem słynnego egzegety, Diodora z Tarsu. Młodzieniec zostaje wyświęcony na księdza i pełni posługę duszpasterską w swoim mieście. Niedługo potem, decyduje się na pustelnicze życie w jaskiniach góry Silpio. Tam, przez cztery lata żyje w ascezie, spędzając czas na medytacji Ewangelii i Listów świętego Pawła. W swojej pustelni, Jan zdobywa gruntowną wiedzę biblijną, którą będzie się dzielił przez resztę swojej kariery duszpasterskiej. Dotknięty chorobą, Jan jest zmuszony powrócić do życia we wspólnocie chrześcijańskiej w Antiochii, by poddać się tam leczeniu. To punkt zwrotny w jego karierze, dzięki któremu poznaje swoje prawdziwe powołanie: duszpasterza.
Po powrocie do miasta w 378 roku Jan zaczyna z zapałem głosić wszystkim wokół Słowo Boże. W 381 roku zostaje diakonem, a w 386 roku zostaje wyświęcony na księdza. Ma niespotykany talent oratorski i wygłasza niezwykłe kazania. W 387 roku dochodzi do „rebelii posągów”, Jan wygłasza 22 słynnych homilii wzywając w nich do pokuty i nawrócenia. Święty Jan Chryzostom udziela również katechez chrzcielnych. Tłumaczy w nich, że wartość człowieka leży w „dokładnym poznaniu prawdziwej nauki i prawości życia”. Według niego te dwa elementy idą zawsze w parze: znajomość prawdy i życie w zgodzie z Ewangelią. Jan z Antiochii pragnie przede wszystkim poruszać dusze swoimi słowami, pomóc im podążać za Chrystusem. Eucharystia i Słowo Boże są podstawą jego nauczania.
Jan zostaje mianowany biskupem Konstantynopola w 397 roku. Od początku swojej posługi, stara się zreformować swój Kościół w duchu surowości i ascezy. Jest również nazywany „kapelanem”, ze względu na wyjątkową troskę wobec najuboższych. Sprawowanie urzędu biskupiego w stolicy Cesarstwa wiąże się z licznymi próbami. Jan broni wiary chrześcijańskiej, mimo nieustających nacisków władzy cesarskiej oraz politycznych intryg, z którymi musi się konfrontować. Z tego powodu, zostaje dwukrotnie skazany na wygnanie — między 403 a 407 rokiem, najpierw na wybrzeże Morza Czarnego (w dzisiejszej Gruzji), a następnie do Armenii. Listy z okresu wygnania ukazują ciągłą troskę Jana o rodzinę i współczucie dla prześladowanych.
Niestety, biskup Jan nie wytrzymuje trudów zesłania i umiera w Comanie, 14 września 407 roku, w święto Podwyższenia Krzyża Świętego. To właśnie w kaplicy męczennika świętego Bazyliszka, Jan umiera i zostaje początkowo pochowany. Dziś jego relikwie spoczywają w Rzymie.
Święty Jan Chryzostom jest jednym z Ojców Kościoła Wschodniego i Doktorem Kościoła Katolickiego. Jest wspominany 13 września. Jest świętym patronem kaznodziejów, prezenterów i mówców.
Odkryj historie innych świętych, takich jak święty Grzegorz z Nazjanzu, święty Bazyli z Cezarei, święty Augustyn z Hippony, czy święty Hieronim.
Anonimowy kopista napisał, że dzieła świętego Jana Chryzostoma „przebiegły cały świat niczym błyskawice”. Na jego twórczość składają się przede wszystkim homilie. Ponad 700 homilii świętego Jana Chryzostoma przetrwało aż do naszych czasów. Te słynne kazania uczą wiary w Chrystusa, opierają się na Starym i Nowym Testamencie: homilie przeciwko arianom, homilie upamiętniające męczenników z Antiochii, homilie na święte liturgiczne, w tym Wielkanoc. Do najsłynniejszych należy Homilia o Księdze Rodzaju. Oprócz kazań zachowało się również 17 traktatów świętego Jana z Antiochii oraz 241 listów. Należy również pamiętać o komentarzach do Ewangelii wg świętego Mateusza i Listów świętego Pawła.
Najbardziej niezwykłą spuścizną świętego Jana z Antiochii jest jego wkład w liturgię. Do dziś jest ona najczęściej celebrowaną liturgią w obrządku prawosławnym bizantyjskim. Została ustanowiona przez Ojców Kapadockich i wprowadzona przez świętego Jana Złotoustego, wówczas biskupa Konstantynopola, w Bazylice Hagia Sophia, głównej bazylice Cesarstwa Bizantyjskiego. Następnie, liturgia ta stopniowo rozpowszechniła się na terenie całego Cesarstwa.
Święty Jan z Antiochii był również nazywany Złotoustym ze względu na swoją niezwykłą elokwencję. Jego słowa były świadectwem jego jasnej duchowości. Oto kilka pięknych cytatów ze świętego Jana Chryzostoma:
„Gdyby bycie cnotliwym nic nas nie kosztowało, to jaka byłaby tego wartość?”
„Teraźniejszość jest czasem walki, musimy więc walczyć”.
„Życie w cnocie sprawia, że nawet przed otrzymaniem wynagrodzenia w wieczności, cieszymy się niezrównaną przyjemnością, wynikającą z czystego sumienia i nadziei na przyszłe szczęście”.
„Bez względu na to, jak słuszne są wasze słowa, rujnujesz wszystko, gdy mówisz w gniewie”.
„Jesteśmy bardzo dokładni w liczeniu udręk, które nas dotykają; ale czy równie dokładnie potrafimy zliczyć grzechy, które je do nas przyciągają?”
„Bardziej zazdrosny od Ciebie o twoje zbawienie, Pan pragnie cię przebaczyć. Wszystko, o co cię prosi, to przyznanie się, że Go uraziłeś i uproszenie w jego dobrotliwości o przebaczenie, które sam pragnie ci przyznać. Ale boisz się; niepewność mrozi twój język. Ha! Właśnie to powinno wzbudzić twoje zaufanie; im mniej wierzymy, że zasługujemy na Jego łaskę, tym bardziej możemy być pewni, że ją otrzymamy”.
„Wszystkie przykazania prawa Bożego są ze sobą powiązane. Zaniedbanie, nawet tylko jednego, może doprowadzić do zrujnowania całych naszych wysiłków”.
„Nie poprzestawajmy na ucieczce od grzechu. Uciekajmy także od tego, co na pierwszy rzut oka wydaje się obojętne, ale stopniowo prowadzi do grzechu”.
„To nie naszymi łzami, ale jedynie poprzez nasze modlitwy, jałmużnę i dobre uczynki, zapewnimy naszym zmarłym jakąś ulgę”.
Panie bądź wola Twoja, we mnie biednym grzeszniku
Panie, przyjmij mnie w mojej pokucie.
Panie, nie opuszczaj mnie.
Panie, uchroń mnie od wszelkiego niebezpieczeństwa.
Panie, daj mi dobre myśli.
Panie, daj mi łzy, pamięć o śmierci i skruchę.
Panie, rozpal we mnie pragnienie wyznania mych grzechów.
Panie, daj mi pokorę, czystość i posłuszeństwo.
Panie, daj mi cierpliwość, odwagę i łagodność.
Panie, zakorzeń w sercu mym wszelkie dobro, Twoją zbawienną bojaźń.
Panie, pozwól mi kochać Cię z całej duszy i ze wszystkich sił i we wszystkim spełniać Twoją wolę.
Panie, chroń mnie przed złymi ludźmi, przed demonami, przed namiętnościami i wszystkimi innymi zgubnymi rzeczami.
Ty wiesz, Panie, że to od Ciebie zależy, aby wszystko, czego sobie życzysz, się dokonało: także, aby Twoja wola się spełniła we mnie biednym grzeszniku; bo jesteś błogosławiony na wieki. Amen.