Święty Jan (nie mylić ze świętym Janem Chrzcicielem) jest jednym z dwunastu apostołów Jezusa. Urodzony w Betsaidzie w Galilei jest jednym z synów Zebedeusza i pracuje jako rybak na Jeziorze Tyberiadzkim. Jan jest uczniem Jana Chrzciciela, który przedstawia go Mesjaszowi: „Barankowi Bożemu, który gładzi grzechy świata”. Jego brat, Jakub Większy, również zostaje wybrany przez Jezusa jako jeden z dwunastu. W ewangelii Jan i Jakub zwani są Synami Gromu. Również ich matka, Salome, jest jedną z uczennic, które towarzyszą Jezusowi i Maryi przez trzy lata życia publicznego. Jest wspomniana w Ewangelii, kiedy prosi o miejsce dla swoich synów w niebie, wraz z Chrystusem (Mt 20:20-23).
To właśnie święty Jan, najmłodszy z całej dwunastki, jest nazywany ulubionym apostołem Jezusa. Liczne sceny opisane w Ewangelii wskazują, że podobnie jak Maria Magdalena, Jan wybiera „to, co najlepsze”. Dotrzymuje towarzystwa Chrystusowi i znajduje ukojenie w jego sercu. Podczas Ostatniej Wieczerzy, Jan kładzie głowę na piersi Zbawiciela, niedługo potem stoi u stóp Krzyża. W swoich ostatnich słowach Jezus połączy Jana ze swoją Matką: „Niewiasto, oto syn twój”. Następnie zwraca się do ucznia: „Oto matka twoja”. Jan jest zarazem tym, który najbardziej kocha Jezusa, jak i tym szczególnie umiłowanym.
We trójkę z apostołami świętym Piotrem i świętym Jakubem są najczęściej wybierani przez Jezusa w kluczowych momentach: zmartwychwstania córki Jaira, Przemienienia Pańskiego na Taborze czy Agonii w Ogrodzie Oliwnym. Kiedy Chrystus zmartwychwstaje, to Jan pierwszy przybywa do grobu. Sam o sobie mówi, że „ujrzał i uwierzył”, jednak pokornie pozwala, by to Piotr wszedł do grobu jako pierwszy. Święty Jan jest autorem czwartej ewangelii: „Ewangelii według świętego Jana”, a także trzech listów oraz Apokalipsy.
Jan jest jedynym apostołem, który nie zginął śmiercią męczeńską. Według świętego Ireneusza i świętego Hieronima żył jeszcze wiele lat po śmierci Chrystusa, zgodnie z zapowiedzią samego Jezusa: „Jeśli chcę, aby pozostał, aż przyjdę, co tobie do tego? Ty pójdź ze Mną!”. Jan przez wiele lat po odejściu Mesjasza żyje w Efezie wraz z Maryją Dziewicą, nasycając się jej świętością. Ostatecznie wygnany na wyspę Patmos, niestrudzony i wierny apostoł miłości Chrystusa, umiera w wieku 84 lat. Wkrótce po jego pochówku, jego grób okazał się pusty i stał się miejscem uzdrowień.
W ikonografii, Jan ewangelista jest reprezentowany przez orła. Symbol ten wywodzi się z wizji proroka Ezechiela. Do jego atrybutów należą: księga, która symbolizuje ewangelię jego autorstwa, kadź z wrzącym olejem, upamiętniającą cud, kiedy to Jan wrzucony do takiej kadzi, wyszedł z niej bez szkody. Często ukazywany jest z palmą w dłoni, którą podarowała mu umierająca Maryja Panna. Kiedy indziej widzimy go z kielichem, z którego wypełza wąż. To upamiętnienie innego cudu, kiedy to Jan został ocalony przed skutkami śmiertelnej trucizny.
Kiedy mowa o wspomnieniu świętego Jana, należy wyróżnić to obchodzone latem i to obchodzone zimą. Chrześcijanie rozróżniają dwa święta, z którego jedno upamiętnia Jana Chrzciciela, a drugie umiłowanego ucznia. Wspomnienie świętego Jana Chrzciciela przypada na noc z 23. na 24. czerwca. Z tej okazji obchodzimy tak zwaną Noc Świętojańską. Za to wigilia świętego Jana apostoła przypada na 27. grudnia.
Chociaż współcześni egzegeci się spierają, aż do XIX wieku tradycja chrześcijańska jednogłośnie uznawała świętego Jana za autora ewangelii noszącej jego imię. Wszystkie pisma Jana znajdujące się w Biblii, a dokładniej, w Nowym Testamencie, charakteryzują się jednością stylu, tematyki i słownictwa.
Ewangelia ta wyróżnia się od trzech pozostałych (ewangelii Mateusza, Marka i Łukasza) swoją duchową wzniosłością. Nazywana jest „Kwiatem Ewangelii” lub „Ewangelią Słowa Bożego” (od Logos). Skupia się na tajemnicy wcielenia Słowa i w pełni ukazuje boskość Chrystusa.
Istnieją trzy listy autorstwa świętego Jana, które zostały prawdopodobnie napisane w Efezie. Ich tematem przewodnim jest miłość i wiara. Listy te potwierdzają fundamentalne prawdy duchowe i miały na celu stawienie czoła atakom doktryn gnostyckich.
Apokalipsa jest księgą zamykającą Nowy Testament. Ta wyjątkowa księga opisuje wizje świętego Jana, których doświadczył już w podeszłym wieku, wygnany na wyspę Patmos. To jedyna księga prorocza Nowego Testamentu. Słowo „apokalipsa” oznacza „objawienie”. Księga ta opisuje w sposób symboliczny wydarzenia, które mają nadejść lub już się dokonały w związku z Końcem Świata.