Święty Grzegorz Wielki: życiorys, dziedzictwo, modlitwy

Życiorys papieża Grzegorza I

Grzegorz I, zwany Grzegorzem Wielkim, był papieżem Kościoła katolickiego od 590 do 604 roku. Urodził się w Rzymie w 540 roku, w wielkiej rodzinie arystokracji rzymskiej. Jego rodzina prowadziła głęboko katolickie życie, a jednym z jego przodków był papież Feliks III. Jego ojciec był człowiekiem bardzo pobożnym, a matka - św. Sylwia - została ogłoszona patronką matek księży. Z pomocą matki Grzegorz uczył się hojności rozdając jedzenie ubogim. Był dzieckiem pobożnym, ale ukierunkowanym początkowo na życie świeckie.

Po wybitnych studiach w wieku 30 lat został prefektem miasta Rzymu. Miasto przechodziło wtedy bardzo trudny okres: zarazy, kryzys gospodarczy oraz wielokrotne najazdy barbarzyńców. W tym kontekście Grzegorz objawił swoje wielkie zdolności administratora, zarządcy, dyplomaty i polityka. W wieku 35 lat zrozumiał jednak, że ta ziemska kariera nie odpowiada prawdziwemu powołaniu jego życia. Po długim opieraniu się wołaniu Boga, poruszony łaską decyduje, że będzie pracował dla Królestwa Bożego, prowadząc życie wyrzeczenia i oddania się Bogu.

Grzegorz porzuca więc karierę, rezygnuje z funkcji administracyjnych, pozostawia zaszczyty i bogactwa, wybierając życie monastyczne i żyje według reguły benedyktyńskiej. Odnalazłszy sposób życia, o którym marzył, Grzegorz jest prawdziwie szczęśliwy. Zamknięty w klasztorze może całkowicie poświęcić się modlitwie i pracą nad własnym zbawieniem. Szybko rozwija głębokie życie mistyczne: doświadcza ekstaz, widzeń aniołów, Matki Bożej i Ducha Świętego.

Jako człowiek o wyjątkowych wartościach moralnych i intelektualnych jest bardzo cenny dla Kościoła. Ku swojemu wielkiemu zmartwieniu zostaje wyciągnięty z klasztoru przez papieża, który czyni go swoim apokryzjariuszem w Konstantynopolu, aby reprezentował interesy Rzymu. Grzegorz, wbrew swojej woli, trafia w sam środek intryg dworskich i sporów między Rzymem a patriarchatem Konstantynopola. Jego misja trwa sześć lat, po czym wraca do Rzymu i ponownie wchodzi do klasztoru. Bardzo wcześnie zaczyna doświadczać poważnych problemów zdrowotnych - wrzodów żołądka - i przez ponad trzydzieści lat żyje w chorobie. W 590 roku papież Pelagiusz II umiera na skutek dżumy, a Grzegorz zostaje wybrany na papieża przez Senat rzymski. Rozpoczyna reformę Kurii Rzymskiej, powierzając stanowiska mnichom benedyktyńskim, bardziej godnym zaufania niż senatorowie. Grzegorz I zakłada kolejne klasztory i wprowadza w nich regułę benedyktyńską.

Podczas jego czternastoletniego pontyfikatu sytuacja Rzymu jest katastrofalna na wielu poziomach. Pełen współczucia dla mieszkańców Grzegorz dokłada wszelkich starań, aby poprawić ich los. Jednak dostrzega, że jest bezsilny wobec Bożego gniewu, który wydaje się spoczywać na mieście. Pewnego dnia, gdy zaraza niszczy Rzym, Grzegorz organizuje procesję pokutną z udziałem całego ludu, prosząc Boga o zatrzymanie epidemii. Papież widzi wówczas archanioła Michała stojącego na szczycie mauzoleum Hadriana i wkładającego miecz do pochwy. Grzegorz interpretuje tę wizję jako znak zakończenia zarazy - co rzeczywiście ma miejsce.

Grzegorz spędza ostatnie sześć lat życia obłożnie chory, kierując reformami Kościoła ze swojego pokoju. W 590 roku pisze Regułę pasterską, która jest traktatem o obowiązkach dobrego biskupa i staje się podstawą reformy Kościoła. Intuicja Grzegorza podpowiada mu, że aby odnowić obyczaje, trzeba zacząć od papieża, biskupów i samego Kościoła. Wyczerpany chorobą papież Grzegorz I umiera 12 marca 604 roku w Rzymie.

Święty Grzegorz Wielki został ogłoszony doktorem Kościoła i jego wspomnienie ustanowione na 3 września. Obok św. Ambrożego, św. Hieronima i św. Augustyna, św. Grzegorz jest jednym z czterech wielkich Ojców Kościoła zachodniego.

Dziedzictwo św. Grzegorza Wielkiego

Pisma Grzegorza Wielkiego

Św. Grzegorz Wielki jest jednym z głównych autorów tradycji monastycznej; jego dzieła stanowiły podstawę duchowości zakonnej na Zachodzie aż do XVI wieku.

• Homilie: Czerpiąc ze swojego doświadczenia duchowego, Grzegorz pisze niezwykle głębokie homilie i komentarze biblijne. Według tradycji Duch Święty pod postacią gołębicy podpowiadał mu “na ucho” to, co zapisywał. Za jego życia homilie te cieszyły się dużą popularnością, zwłaszcza słynne homilie dotyczące Księgi Ezechiela, czterdzieści homilii dotyczące Ewangelii oraz komentarz do Księgi Hioba (Moralia in Job).
• Listy: Pozostawił po sobie wiele listów, wydanych jako Rejestr listów. Zbiór ten obejmuje ponad 800 listów (duchowych, urzędowych, zarządzeń itd.).
• Dialogi: To dzieło zawiera biografię św. Benedykta z Nursji, napisaną przez Grzegorza Wielkiego. Powstało w 593 roku, trzydzieści lat po śmierci św. Benedykta, i ukazuje jego świętość, cuda oraz regułę.

Zakon Grzegorza Wielkiego

Święty Grzegorz jest autorem biografii świętego Benedykta, zmarłego trzydzieści lat wcześniej w niemal całkowitej anonimowości. Wydobywa on na światło dzienne i propaguje nieznaną jeszcze regułę benedyktyńską. Grzegorz, inspirowany także autorami greckimi - św. Bazylim Wielkim, św. Pachomiuszem i Janem Kasjanem - opracowuje niezwykle wyważoną regułę odpowiadającą potrzebom mnichów Zachodu. Wprowadza ją najpierw w swoim klasztorze, a następnie w innych klasztorach w całych Włoszech, które zakłada lub reformuje. Ta niezwykła reguła monastyczna, ukształtowana dziełem Grzegorza, staje się fundamentem monastycyzmu zachodniego: z połączenia reguły św. Benedykta i reform Grzegorza Wielkiego rodzi się Zakon Benedyktynów.

Chorał gregoriański

Epoka świętego Grzegorza to czas kształtowania się liturgii. Kościół porządkuje jej elementy, szczególnie śpiew kościelny. Już od najmłodszych lat dzieci otrzymują formację w śpiewie liturgicznym. Podczas pontyfikatu Grzegorz reorganizuje cały porządek liturgii. Z natchnienia Ducha Świętego sam pisze hymny i komponuje melodie, którym nadano później nazwę śpiew gregoriański. Chorał gregoriański był zawsze uważany za najdoskonalszy model muzyki sakralnej, posiadający cechy świętości, uniwersalności, prawdziwej sztuki w najwyższym stopniu.

Te cechy sprawiają, że chorał gregoriański jest śpiewem wyjątkowym, pozbawionym wszelkiej sztuczności.

Modlitwa św. Grzegorza Wielkiego

O Panie Jezu, racz z dobrocią zbliżyć się do mnie, poruszony litością. Zstępując z Jerozolimy do Jerycha, schodzisz z wysokości do naszych nizin, z miejsca pełni życia do krainy chorych.
 Spójrz: padłem w ręce aniołów ciemności, którzy odebrali mi szatę łaski, a po zadaniu mi ran zostawili mnie na wpół martwego.

Racz opatrzyć rany moich grzechów, umocniwszy mnie nadzieją odzyskania zdrowia.
 Racz namaścić mnie olejem przebaczenia i wylać na mnie wino skruchy.

Gdybyś zaprowadził mnie do gospody Twojego Kościoła, karmiłbyś mnie tam pokarmem Twojego Ciała i Krwi.

Gdybyś Ty się mną zajął, już nie sprzeciwiałbym się Twoim przykazaniom ani nie narażał się na wściekłość dzikich bestii.

Bo wielce potrzebuję Twojej opieki, dopóki noszę tę ciało skłonne do grzechu.

Wysłuchaj mnie, Samarytanina ogołoconego i zranionego, płaczący i jęczący, wzywający Cię i błagający z Dawidem: „Zmiłuj się nade mną, Boże, w swojej łaskawości, w ogromie swego miłosierdzia wymaż moją nieprawość!” (Ps 51, 3).
 Amen.

Dowiedz się więcej o Ojcach Kościoła z Hozaną

Święty Grzegorz Wielki ujawnił nam olśniewającą świętość świętego Benedykta, która do tamtej pory była nieznana. Do dziś święty Benedykt jest niezawodnym przewodnikiem na drodze do świętości. Odkryjmy i módlmy się do wielkiego świętego Benedykta z Hozaną. Odkryj na Hozanie wiele innych grup modlitewnych, które potowarzyszą Ci w odkrywaniu mądrości Ojców Kościoła.